Polineuropatia to uciążliwa choroba, której objawy mogą wystąpić praktycznie w każdym wieku. W odróżnieniu od neuropatii jest to uszkodzenie nie jednego, a kilku nerwów obwodowych. Jakie są przyczyny tej często występującej choroby? Jak ją zdiagnozować i leczyć? Czy można jej uniknąć? Z naszego artykułu dowiesz się więcej o problemie neurologicznym, który dotyka nawet 40% osób chorujących na cukrzycę.
Polineuropatia – charakterystyka choroby
Polineuropatia, czyli inaczej neuropatia obwodowa, jest wynikiem poważnego wieloogniskowego uszkodzenia neuronu obwodowego, które objawia się poprzez ubytkowe zespoły ruchowe i czuciowe. Jej objawy pojawiają się niezależnie od wieku i mogą wynikać zarówno z predyspozycji genetycznych (charakter wrodzony) przekazywanych z pokolenia na pokolenie, jak i w drodze nabycia (charakter wtórny), np. w wyniku procesów autoimmunologicznych, chorób metabolicznych (cukrzyca), zakażenia układu pokarmowego, boreliozy, choroby nowotworowej, a nawet po przebytej ospie lub grypie lub z powodu niedoborów witaminy B6. W większości przypadków osoby zmagające się z polineuropatią mają problemy ruchowe i czuciowe kończyn górnych i dolnych, ale nie tylko.
Jakie objawy występują przy neuropatii obwodowej?
Osoby cierpiące na polineuropatię doświadczają problemów o podłożu neurologicznym. Zależnie od przyczyny polineuropatii i stopnia uszkodzonych włókien, może ona objawiać się zaburzeniami ruchu, czyli trudnością w poruszaniu się (niedowład, braki siły mięśniowej), zaburzeniami czucia (mrowienie, drętwienie, palenie, pieczenie i ból kończyn) oraz zaburzeniami autonomicznymi (nadmierna potliwość ciała, spadek ciśnienia, zmiany skórne). Występowanie wszystkich wymienionych objawów razem jest bardzo rzadkie. Zazwyczaj dominujący jest jeden z nich – najczęściej zaburzenia ruchu. Jednak czasem dochodzi do występowania innych symptomów takich jak np. problemy natury urologicznej lub pokarmowej, które również mogą świadczyć o ujawnieniu się polineuropatii.
Diagnoza i leczenie polineuropatii
Neuropatię obwodową zdiagnozować można przy pomocy elektromiografii (badanie oceniające funkcje mięśni), badania elektrofizjologicznego, genetycznego i przeprowadzając biopsję nerwów. Tego typu badania pozwalają nie tylko na określenie stopnia uszkodzeń, ale również na ocenę rokowań pacjenta. Na ich podstawie zleca się późniejsze badania dobrane indywidualnie do stanu zdrowia: badanie krwi i moczu, punkcję lędźwiową, analizę płynu mózgowo-rdzeniowego. Należy zaznaczyć, że nie zawsze przeprowadzone badania mogą jednoznacznie wykazać, które czynniki są odpowiedzialne za wystąpienie polineuropatii. Jeśli tak jest to leczenie powinno dotyczyć nie tylko objawów, ale również przyczyn polineuropatii, czyli, np. chorób podstawowych, które ją wywołują. Leczenie skupia się przede wszystkim na rehabilitacji ruchowej (masaże, ćwiczenia) i przyjmowaniu środków farmakologicznych (dedykowane leki, kompleksy witaminowe). Oprócz tego istotne są również codzienne aktywności. Dzięki nim można skutecznie przeciwdziałać niedowładom i zniwelować ryzyko zaniku mięśni. Polineuropatia to choroba przewlekła, która towarzyszy choremu przez całe życie. Jednak można zahamować jej postępy i załagodzić objawy. W niektórych przypadkach można je zredukować całkowicie i skutecznie zapobiec ich nawrotom.
Polineuropatia – podział na rodzaje
Polineuropatię dzieli się na kilka rodzajów ze względu na czas pojawienia się jej objawów oraz ze względu na rodzaje włókien, które zostały uszkodzone w wyniku tej choroby. W pierwszym podziale można wyodrębnić polineuropatię ostrą, podostrą i przewlekłą, a w drugim: demielinizacyjną, wynikającą z nieprawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, aksonalną, która dotyka zazwyczaj kończyn dolnych oraz demielinizacyjno-aksonalną (zespół Guillaina-Barrégo), która ma ostry i szybki przebieg zapalny, a jej objawy mogą ujawnić się już w ciągu kilku tygodni. Osoby z cukrzycą są narażone na powikłania w postaci polineuropatii cukrzycowej. Oprócz wyżej wymienionych rodzajów wyróżnić można również zespół Lewisa-Samnera, który charakteryzuje się podostrym przebiegiem, a w jego leczeniu wykorzystuje się m.in. immunoglobuliny.
Jak ograniczyć ryzyko neuropatii obwodowej?
Osoby narażone na polineuropatię (szczególnie te mające predyspozycje genetyczne) nie są w stanie uchronić się przed wszystkimi czynnikami ryzyka związanymi z tą chorobą. Mają jednak wpływ na niektóre z nich, np. poprzez leczenie chorób podstawowych (ścisłe przestrzeganie planu leczenia, regularne kontrole lekarskie i badania), które mogą doprowadzić do neuropatii obwodowej lub zmianę nawyków na zdrowsze: unikanie alkoholu, toksyn, stosowanie zbilansowanej diety, odpowiednia suplementacja, itp. Ważne, aby obserwować swój organizm i w przypadku zauważenia niepokojących objawów skontaktować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej i skierować się do specjalisty neurologa. Polineuropatia ma zazwyczaj przebieg długotrwały, objawy nie pojawiają się nagle, więc jest to bardzo istotne.