Ból jelit nie zawsze musi świadczyć o tym, że organizm zmaga się z groźną chorobą. Ten symptom sygnalizuje zwykle zatrucie pokarmowe, które może przydarzyć się każdemu. Jeżeli jednak objawy trwają podejrzanie długo, należy udać się do lekarza. Jakie są najczęstsze przyczyny problemu? Warto to wiedzieć już przed wizytą u gastrologa.
Budowa jelita cienkiego i jelita grubego
W ludzkim organizmie znajdują się dwa odcinki jelit, czyli jelito grube i cienkie. Poniżej znajduje się krótki opis tych dwóch narządów.
Jelito cienkie
Jelito cienkie jest najdłuższą częścią przewodu pokarmowego. Jego początek i koniec zamknięty jest za pomocą zastawek. Górną część zamyka zastawka odźwiernika, a dolną krętniczo-kątnicza. Jelito cienkie dzieli się na 3 części, czyli dwunastnicę jelito czcze i jelito kręte. Dwunastnica ma długość około 30 cm i jest pierwszym odcinkiem jelita. Dzieli się na część górną, zstępującą, dolną i wstępującą. Jelito czcze jest bardzo długie, ma około 3 metrów, podobnie jak jelito kręte. W tej części ludzkiego organizmu znajdują się liczne kosmki jelitowe. Sama ściana jelita składa się z warstwy surowiczej, mięśniowej i śluzowej.
Z jelita cienkiego do wątroby i trzustki uchodzą wydzieliny. Główną funkcją tego narządu jest trawienie pokarmów oraz wchłanianie produktów trawienia. Odbywa się to głównie w jelicie krętym, w którym liczne kosmki i fałdy okrężne zwiększają powierzchnię wchłaniania.
Jelito grube
Pokarmy z jelita cienkiego przechodzą do jelita grubego. Jego średnica w stanie rozkurczowym wynosi od 5 do 8 cm. Dzieli się na kilka części: jelito ślepe, okrężnicę i odbytnicę. Jelito grube stanowi około 20% całego układu pokarmowego. Jelito ślepe znajduje się w prawym dole biodrowym i ma około 8 cm. Zwężona część kątnicy nazywana jest wyrostkiem robaczkowym, znajduje się tam rozbudowana struktura tkanki limfatycznej i mięśniowej. Okrężnica dzieli się na 4 części, czyli część wstępującą, poprzeczną, zstępującą i esowatą. Jelito grube kończy się odbytnicą, która znajduje się w miednicy mniejszej.
Proces trawienia zachodzący w jelicie cienkim sprawia, że treść pokarmowa przedostająca się do jelita grubego pozbawiona jest składników odżywczych. W jelicie grubym dochodzi do wydzielania śluzu przez gruczoły jelitowe i wchłaniania wody. Treść pokarmowa jest w tym miejscu zmieniana na masę kałową. W tym narządzie znajduje się bardzo bogata flora bakteryjna, dzięki której rozkładane są niestrawione resztki pokarmu. Dodatkowo w jelicie grubym wchłaniane są witaminy, aminokwasy i elektrolity.
Jakie mogą być przyczyny bólu jelit?
Ból jelit może mieć bardzo zróżnicowane przyczyny. W zależności od miejsca, w którym odczuwane są dolegliwości bólowe, objaw ten może wskazywać na różne schorzenia. W przypadku bólu jelita po lewej stronie brzucha możliwe przyczyny to:
- grypa jelitowa, nazywana również jelitówką;
- zatrucie żołądkowe;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- zespół jelita drażliwego;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- niedrożność jelit;
- zapalenie uchyłków jelita grubego.
Gdy jelito boli po prawej stronie, przyczynami mogą być:
- niewydolność zastoinowa serca;
- zapalenie jelit;
- przepukliny;
- schorzenia dróg żółciowych;
- stany zapalne górnego odcinka układu pokarmowego;
- zapalenie wyrostka robaczkowego.
Gdzie dokładnie mogą boleć jelita?
- lewym górnym kwadrancie – może świadczyć o nieswoistym zapaleniu jelit lub niedrożności jelita w okrężnicy;
- prawy górnym kwadrancie – może oznaczać nieswoiste zapalenie jelit lub niedrożność jelita. Jest to także miejsce, w którym może wystąpić zapalenie wyrostka robaczkowego, ale jest to lokalizacja nietypowa;
- w prawym dolnym kwadrancie – możliwe zapalenie wyrostka robaczkowego, przepuklina, nieswoiste zapalenie jelit i niedrożność jelit;
- w lewym dolnym kwadrancie – ból w tym miejscu to być może zapalenie uchyłków jelita, nieswoiste zapalenie jelit i przepuklina;
- ból w nadbrzuszu – może świadczyć o nieżycie żołądkowo-jelitowym, nieswoistym zapaleniu jelit, niedokrwieniu jelita i nowotworze jelita grubego;
- ból w podbrzuszu – być może to symptom zespołu jelita nadwrażliwego lub zapalenia wyrostka robaczkowego;
- niedrożność jelit, nieswoiste zapalenie jelit i zapalenie uchyłków jelita;
- ból w okolicy pępka – zespół jelita drażliwego, zapalenie jelit i żołądka oraz niedrożność jelit;
- ból rozlany – zapalenie żołądka, zapalenie jelit, niedrożność jelit i zespół jelita drażliwego.
W przypadku części z wyżej wymienionych schorzeń pacjent może zaistnieć konieczność stałego przyjmowania leków, a wtedy co jakiś czas niezbędna będzie e-recepta.
Ból w jelitach po posiłku
Ból w jelitach a zespół jelita drażliwego
Ból w jelitach może być objawem wielu różnych schorzeń, także chorób jelit, w tym zespołu jelita drażliwego (IBS). Zespół jelita drażliwego jest przewlekłym schorzeniem, któremu towarzyszą objawy takie jak ból brzucha, wzdęcia, biegunki lub zaparcia. Przyczyny tego schorzenia nie są do końca znane współczesnej medycynie, jednak można wymienić czynniki ryzyka, czyli stres, niektóre choroby infekcyjne jelit, zaburzenia trawienia, a także niektóre leki. Leczenie zespołu jelita drażliwego polega na zmianie diety i stylu życia. Skuteczne mogą być również leki przeciwskurczowe i przeciwbólowe. Ostateczną decyzję o sposobie leczenia powinien podjąć lekarz.
Czasem ból bywa na tyle silny, że pacjent nie może wykonywać obowiązków służbowych, najlepszym rozwiązaniem będzie więc odpoczynek w domu na L4 online.
Ból jelit a nagromadzenie się gazów
Ból jelit może być spowodowany nagromadzeniem się gazów, które są normalnym produktem trawienia i zostają wytworzone przez bakterie w jelitach. Nadmiar może prowadzić do bólu brzucha, wzdęć i ogólnego dyskomfortu. Przyczyny zbytniego nagromadzenia się gazów mogą być bardzo zróżnicowane. Problemy tego rodzaju pojawiają się zazwyczaj w wyniku spożycia niektórych pokarmów, między innymi:
- fasoli;
- kapusty;
- cebuli.
Przyczyną mogą być także zaburzenia trawienia, czyli między innymi wspominany wcześniej zespół jelita drażliwego. Istnieją sposoby radzenia sobie z nagromadzeniem gazów:
- trzeba jeść powoli;
- należy unikać połykania powietrza;
- powinno się unikać wspomnianych wcześniej pokarmów, które mogą powodować nadmierne nagromadzenie się gazów;
- można również zastosować leki przeciw wzdęciom.
W razie potrzeby lekarz może skierować pacjenta na dodatkowe badania i zaordynować leczenie.
Ból jelit a ciąża
W okresie ciąży może dojść do kolki ciążowej. Objawia się ona poprzez napadowy i silny ból brzucha, który wynika ze skurczu mięśniówki gładkiej jelit. Przyczyną tego schorzenia są procesy fizjologiczne i zmiany, które zachodzą w ciele kobiety podczas ciąży. Powiększająca się macica może uciskać na elementy przewodu pokarmowego, co będzie powodowało ich podrażnienie. Najczęściej ból odczuwalny jest w lewej części brzucha, a także w podbrzuszu. Dodatkowo mogą pojawić się też wymioty, biegunka i zaparcia. Aby uniknąć lub zniwelować objawy kolki ciążowej, konieczna może być zmiana diety na lekkostrawną. Należy też unikać spędzania zbyt długiego czasu w pozycji siedzącej. Niektórzy lekarze zalecają pacjentom środki farmakologiczne w postaci leków rozkurczowych.
Kiedy ból jelit stanowi powód do niepokoju?
Bardzo rzadko ból jelit powinien niepokoić. Najczęściej zmiana diety i zastosowanie szeroko dostępnych leków przeciwbólowych i rozkurczowych pozwala poradzić sobie z objawami. Bóle brzucha często też ustępują samoistnie. Czasami jednak konieczne będzie zasięgnięcie pomocy lekarskiej. Jest to istotne w momencie, gdy ból jest tak silny, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie, a leki nie przynoszą ulgi. Do lekarza należy udać się również, gdy oprócz bolesności objawem jest ostra biegunka i występują symptomy świadczące o odwodnieniu organizmu.
Co dobrze sprawdza się na ból jelit?
Ból jelit może być schorzeniem, które znacząco wpłynie na codzienne funkcjonowanie. Jeżeli jest on silny, najlepiej wziąć zwolnienie lekarskie online. Warto też znać sposoby na to, jak wyeliminować tę przykrą dolegliwość lub ograniczyć jej nasilenie. Skuteczne moze być zastosowanie leków rozkurczowych, które można kupić bez recepty w aptece. Niektóre osoby cenią sobie również zioła, które mogą być przyjmowane w postaci tabletek lub naparów. Warto jednak zaznaczyć, że domowe sposoby na radzenie sobie z bólem jelit powinny być jedynie terapią uzupełniającą. Jeżeli odczuwasz długotrwałe problemy z jelitami, udaj się do specjalisty!
Ból jelit – profilaktyka
Profilaktyka bólu jelit może obejmować:
- zmianę diety – posiłki należy spożywać regularnie i unikać pokarmów, które mogą powodować nadmierne tworzenie się gazów lub problemy trawienne. Mowa tutaj fasoli, kapuście i cebuli;
- zmiana stylu życia – powinno się unikać stresu i dbać o regularny sen. Warto też prowadzić zdrowy tryb życia i uprawiać regularną aktywność fizyczną;
- higiena – bardzo istotne jest dbanie o codzienną higienę, co pozwoli uniknąć wielu chorób zaburzających pracę jelit;
- profilaktyka – ważne są regularne badania kontrolne u lekarza specjalisty.
