Zatoki przynosowe są pustymi przestrzeniami w kości twarzoczaszki, które łączą z jamą nosową. Wypełnia je powietrze, a oprócz tego są wyściełane błoną śluzową. Ich głównym zadaniem jest wytwarzanie wydzieliny, oczyszczającej i nawilżającej wdychane przez człowieka powietrze. Poza tym pełnią funkcję amortyzatorów dla mózgu, a także odpowiadają za modulowanie głosu. Grupę zatok przynosowych tworzą zatoki czołowe, zatoki szczękowe, zatoki sitowe oraz zatoka klinowa. Jeśli są zdrowe, wtedy nie dają żadnych objawów, natomiast ból tej okolicy to sygnał choroby. Jak je leczyć i kiedy stosować antybiotyki na zatoki? Wyjaśniamy to poniżej.
Zapalenie zatok – co to jest?
Zapalenie zatok to tak naprawdę zapalenie wyściełającej puste przestrzenie błony śluzowej. Kiedy do niego dochodzi, pojawia się obrzęk oraz wydzielina, które blokują naturalne ujście zatok przynosowych. Zalegająca substancja stanowi doskonałą pożywkę do namnażania drobnoustrojów. Z tego powodu pojawia się stan zapalny oraz dochodzi do zakażenia. Leczenie w dużej mierze zależy od przyczyny, jednak w przypadku bakteryjnego zapalenia zatok antybiotykoterapia jest jak najbardziej wskazana. Należy pamiętać, że antybiotyki na zatoki powinny być przepisane przez specjalistę. Jeśli pacjent odczuwa tego rodzaju dolegliwości, powinien skorzystać z możliwości, jakie daje konsultacja lekarska online. Chory otrzyma zalecenia dotyczące dalszego postępowania oraz łagodzenia dolegliwości bólowych.
Przyczyny zapalenia zatok
Wśród przyczyn tej dolegliwości należy wymienić grzyby, wirusy oraz bakterie. Patogeny mogą atakować organizm, który jest osłabiony po niedoleczonej infekcji górnych dróg oddechowych. Jednak zapalenie zatok może pojawiać się również w przypadku czynników anatomicznych, takich jak krzywa przegroda nosowa lub przerost migdałków, albo chorób (na przykład próchnica zębów lub astma). Na zapalenie zatok narażone są również osoby, które palą tytoń (zarówno czynnie, jak i biernie) albo na co dzień wdychają zanieczyszczone powietrze. Dym podrażnia błonę śluzową, przez co dana osoba jest bardziej podatna na tę dolegliwość.
Objawy chorych zatok
Chore zatoki to powszechna dolegliwość, na którą równie często zapadają dorośli, jak i dzieci. Choroba ma charakterystyczne objawy, przez co trudno pomylić ją z inną przypadłością. Trzeba zdawać sobie przy tym sprawę, że nie w każdym przypadku wymienione niżej symptomy będą się ujawniać.
Najbardziej charakterystyczne objawy infekcji zatok to:
- rozpierający ból zatok;
- silny ból głowy, który potęguje się przy schylaniu;
- ból okolicy oczu, czoła oraz policzków;
- katar, który początkowo może mieć wodnistą konsystencję, później gęstnieje, przybierając zieloną lub żółtą barwę (może to świadczyć o pojawieniu się ropy;
- wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła;
- uczucie zatkanego nosa;
- pogorszenie węchu lub całkowita jego utrata.
Mniej charakterystyczne symptomy schorzenia zatok
U niektórych osób pojawiają się symptomy, które nie zawsze są identyfikowane z zatokami. Może to być wysoka gorączka lub stan podgorączkowy, drapanie w gardle, kaszel, chrypka, a także ogólne rozbicie oraz pogorszenie samopoczucia. Aby zniwelować dokuczliwe symptomy, warto wdrożyć leczenie objawowe. W tym celu konieczna jest konsultacja lekarska oraz e-recpta online, dzięki której chory może otrzymać najskuteczniejsze leki.
Jak długo trwa zapalenie zatok?
Jeśli choroba ma standardowy przebieg, zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu dwóch tygodni. Najbardziej dotkliwe objawy mijają jednak zdecydowanie szybciej, bo w ciągu dwóch dni. Jeżeli jednak symptomy utrzymują się dłużej lub nasilają się w piątej dobie trwania choroby, wtedy można podejrzewać zapalenie zatok o podłożu bakteryjnym. Z dużym prawdopodobieństwem lekarz przepisze antybiotyki na zatoki.
Rodzaje zapalenia zatok
Zapalenie zatok można rozróżniać ze względu na miejsce, w którym występuje (na przykład zapalenie zatok szczękowych), wywołującego je czynnika, ale także przebieg choroby. Z tego względu mówi się o:
- ostrym zapaleniu zatok, które jest krótkotrwałym stanem (zazwyczaj nie trwa dłużej niż 8-12 tygodni), najczęściej wywołują je wirusy, choć może być także powodowane przez grzyby i bakterie;
- podostrym zapaleniu zatok, które może powstać w wyniku niedoleczonego ostrego zapalenia;
- przewlekłym zapaleniu zatok, ciągnącym się nawet przez kilka miesięcy – zwykle mówi się o nim, jeśli dolegliwość trwa dłużej niż 12 tygodni.
Zapalenie zatok bakteryjne, wirusowe i grzybicze – jak je rozpoznać?
Zapalenie grzybicze występuje dość rzadko. Najbardziej narażone na nie są osoby, które mają obniżoną odporność albo chorują na cukrzycę. O wiele trudniejsze do rozróżnienia jest wirusowe zapalenie zatok oraz zapalenie bakteryjne. Ma to duże znaczenie, ponieważ od tego zależy wybór antybiotyku bądź innej metody leczenia. Jeśli przyczyną zapalenia są wirusy, symptomy są zwykle łagodne i krótkotrwałe. W tym wypadku wystarczy leczenie objawowe, które przeniesie ulgę pacjentowi. Natomiast objawy zapalenia zatok wywołane przez bakterie pojawia się silny ból, ropny katar, a często również gorączkę. Dolegliwości mogą się nasilać po kilku dobach. Konieczna jest wizyta u lekarza, który z dużą dozą prawdopodobieństwa wystawi pacjentowi e-zwolnienie online.
Antybiotyki na zatoki – kiedy zastosować?
W pierwszej fazie choroby antybiotyki na zatoki jeszcze nie są włączane. Stosuje się leki obkurczające błony śluzowe nosa i zatok, leki mukolityczne, a także środki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Jeśli nie przyniosą rezultatu, a objawy utrzymują się lub wręcz nasilają, wtedy zalecana jest antybiotykoterapia. Należy ją wdrożyć zawsze wtedy, kiedy w rozpoznaniu pojawią się czynniki bakteryjne. Taka terapia jest bezpieczna, skuteczna, a przede wszystkim przyśpiesza proces powrotu do zdrowia.
Leczenie zatok antybiotykiem
Wśród najczęściej stosowanych antybiotyków na zatoki należy wymienić amoksycylinę, kotrimoksazol. W kolejnym rzucie lekarze przepisują antybiotyki beta-laktamowe. Bardzo często wybierają również makrolidy. Wsparcie dla tych środków stanowią wymienione wcześniej środki, które łagodzą najbardziej dokuczliwe objawy zapalenia zatok. Osoby, którym lekarze zalecają antybiotyki, mogą korzystać z takich leków, jak:
Leczenie zapalenia zatok za pomocą antybiotyku – czy zawsze jest potrzebne?
Jeśli przyczyną zapalenia były bakterie, wtedy antybiotyki na zatoki stanowią jedno ze skuteczniejszych i najczęściej zalecanych rozwiązań. Jednak ich stosowanie nie będzie zasadne, jeśli problemy z zatokami zostały wywołane przez inne czynniki. Nie sięga się po nie, gdy są wynikiem krzywej przegrody nosowej lub polipów, które utworzyły się w nosie lub zatokach. Wtedy najlepszym wyjściem jest zabieg naprawczy, wykonywany w celu skorygowania wady. Warto pamiętać, że nadużywanie antybiotyków prowadzi do wyrobienia odporności na nie.
Zapalenie zatok – powikłania
Mimo nieprzyjemnych objawów zapalenie zatok jest łagodną dolegliwością. Jednak nie powinno się jej bagatelizować, gdyż u niektórych chorych może prowadzić do powikłań. Może to być między innymi występowanie zapalenia opon mózgowych, zapalenie gałki ocznej, ropień oczodołu (prowadzący do uszkodzenia wzroku) czy ropień mózgu. O tym, że pojawiły się powikłania zapalenia zatok, świadczą na przykład bóle głowy, opuchnięcie i przekrwienie spojówki, utrata ostrości widzenia czy ograniczenie ruchomości gałki ocznej. W takich sytuacjach zawsze trzeba skonsultować się z lekarzem.
Domowe sposoby na zapalenie zatok
Leczenie farmakologiczne można wspierać domowymi sposobami. Najczęściej wykonuje się płukanie zatok za pomocą preparatów, które dostępne są w aptekach bez recepty. Zazwyczaj używa się do tego roztworu chlorku sodu lub wody morskiej. Dzięki temu chorzy pozbywają się zalegającej wydzieliny, udrażniając zatoki oraz nos, a także oczyszczają je z bakterii. Odsłonięcie błony śluzowej pozwala jej skuteczniej wchłaniać składniki leczniczych preparatów. Płukanie zatok najczęściej bywa z punkcją oraz oczyszczaniem ich antybiotykiem. Tego zabiegu na pewno nie można wykonywać w domu, a jedynie w sterylnych warunkach – zazwyczaj w szpitalu.
Oprócz tego w domu można zastosować kompres z podgrzanej soli jodowo-bromowej (do kupienia w aptece), a także spróbować ziołowych inhalacji. Do gorącej wody można dodać miętę, szałwię lub rumianek, a także sól gruboziarnistą. Jest to jeden z naturalnych sposobów łagodzenia bólu i udrożniania zatok.
Antybiotyki na zatoki należy stosować tylko pod opieką lekarza i zgodnie z jego zaleceniami. Wskazanej jest to wtedy, kiedy chorobę wywołały bakterie. Natomiast w innych przypadkach, można wyrobić w sobie odporność na tego rodzaju leki. Obniży to ich skuteczność wtedy, kiedy będą naprawdę potrzebne.