Botanicy wyróżniają ok. 10 tys. gatunków wiatropylnych traw, których pyłki mają zbliżoną budowę. Niektóre badania wskazują, że podatność na uczulenia i atopową astmę pyłkową zwiększa się wraz z poziomem zanieczyszczeń powietrza i ogólnie środowiska. Z alergią na trawy zmaga się coraz więcej osób – problem może dotykać już 40% Polaków, a statystyki tylko rosną. Oznaki uczulenia nie są szczególnie charakterystyczne, konieczna jest dokładna diagnostyka. Podstawowe metody leczenia to unikanie alergenów, farmakoterapia i odczulanie, czyli immunoterapia swoista.
Co powoduje alergię na trawy? Pyłki roślin, które są głównymi alergenami
Wdychane pyłki traw, gdy trafiają na wyściółkę śluzówki dróg oddechowych, uwalniają specyficzne białka. W rzeczywistości są kompletnie niegroźne dla człowieka, ale czasami organizm błędnie uznaje je za poważne zagrożenie. Po kontakcie z alergenem układ immunologiczny zaczyna wytwarzać przeciwciała IgE, które stymulują komórki tuczne do produkcji histaminy – głównego mediatora procesów zapalnych i reakcji alergicznej. Silna, nieadekwatna odpowiedź organizmu wywołuje szereg różnych dolegliwości. Na wiosnę zawsze czujesz się gorzej? Weź zwolnienie lekarskie online i zrób badania!
W testach alergicznych pod kątem alergii na trawy wykorzystuje się głównie pyłki tymotki łąkowej. Białka trawnych alergenów są identyczne w ok. 95%, więc inne trawy pastewne, zboża czy chwasty z dużym prawdopodobieństwem również wywołają objawy uczulenia na alergeny pyłków. Wśród gatunków, które najczęściej uczulają, wymienia się przede wszystkim:
- kostrzewę czerwoną;
- kupkówkę pospolitą;
- mietlicę pospilitą;
- tomkę wonną;
- wiechlinę łąkową;
- wyczyńca łąkowego;
- spośród traw uprawnych:
- bambusa;
- jęczmień;
- kukurydzę;
- owies;
- proso;
- pszenicę;
- ryż;
- sorgo;
- trzcinę cukrową;
- żyto.
Okresy pylenia traw. Ważna informacja dla uczulonych alergików!
Pierwsze oznaki uczulenia występują zazwyczaj, gdy stężenie alergenów w powietrzu osiągnie poziom ok. 20 ziaren pyłku w metrze sześciennym. Czas intensywnego pylenia zależy od gatunku, klimatu, warunków atmosferycznych i wielu innych czynników. Duży wpływ na nasilenie objawów alergii na trawy ma też miejsce przebywania. W dzielnicach mieszkalnych dużych miast stężenie pyłków traw w atmosferze jest zwykle większe niż na przedmieściach pod lasami czy w pobliżu parków. Drzewa mogą stanowić naturalną barierę dla nawiewania wziewnych alergenów. Trzeba jednak pamiętać, że same też wytwarzają pyłki, które mogą uczulać.
Główny okres pylenia traw przypada w Polsce na przełom kalendarzowej wiosny i lata i trwa ok. dwóch miesięcy – od drugiej połowy maja do pierwszej połowy lipca. Osoby uczulone powinny starannie planować swoje podróże pod kątem miejsca i czasu wyjazdu oraz ryzyka wystąpienia objawów alergicznych. Szczyt sezonu pylenia w krajach śródziemnomorskich przypada na maj. Pomimo krótszego okresu, poziom stężeń pyłków traw jest niższy niż w Europie Środkowej. Z kolei na północy kontynentu poszczególne gatunki traw pylą pomiędzy czerwcem a sierpniem. Warto wziąć pod uwagę również okresy żniw i koszenia zbóż.
Najczęstsze objawy alergii na trawy. Główne choroby alergiczne
U uczulonych na alergeny pyłków traw występują przede wszystkim symptomy okresowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek. Niektórzy pacjenci doświadczają poważniejszych dolegliwości związanych z atopową astmą pyłkową. Podstawowe objawy alergii na pyłki traw to alergiczny nieżyt nosa (wodnisty katar sienny, świąd, kichanie, niedrożne drogi nosowe) oraz łzawienie, zaczerwienienie i pieczenie oczu. Do objawów astmy pyłkowej należą:
- duszności;
- kaszel;
- świszczący oddech;
- ucisk w klatce piersiowej.
Wspominane wyżej stężenie 20 ziaren pyłku trawy w 1 m³ może wywołać pierwsze objawy kliniczne u ok. 25% alergików. U niektórych dolegliwości wywołuje znacznie wyższe stężenie, inni są bardziej wrażliwi i zmagają się z symptomami alergii na trawy znacznie dłużej – od końcówki kwietnia do pierwszej połowy września. Twoje dolegliwości są coraz poważniejsze? Idź na L4 online w czasie niedyspozycji poddaj się kompleksowej diagnostyce! Bez tego nie ma mowy o skutecznej terapii i pozbyciu się problemów zdrowotnych na dłużej.
Alergia na pyłki traw i reakcje krzyżowe z pokarmami oraz innymi roślinami
Białka traw mają podobną budowę do wielu protein zawartych w owocach, warzyw i syntetycznych odpowiednikach związków organicznych. Jednym z przykładów może być lateks, który naturalnie występuje w bananach. Dlatego spożycie niektórych pokarmów (lub kontakt skóry z pewnymi substancjami) może wywołać reakcję podobną do alergii na pyłki traw. Do krzyżowych alergenów pokarmowych zaliczają się między innymi:
- brzoskwinia;
- burak;
- cebula;
- groch;
- gruszka;
- imbir;
- jabłko;
- kiwi;
- melon;
- pietruszka;
- pomidor;
- seler;
- słonecznik;
- soczewica;
- soja;
- śliwka;
- tymianek;
- ziemniak.
Po spożyciu żywności, która wywołuje reakcję krzyżową, występuje tzw. zespół alergii jamy ustnej, który powoduje pieczenie, swędzenie warg, języka i podniebienia. Objawy zbliżone do alergii na trawy mogą wywołać również niektóre pyłki innych roślin – drzew, bylin czy kapustowatych. W tym gronie są między innymi:
- brzoza;
- bylica;
- drzewo oliwne;
- jesion;
- rzepak.
Jak sobie radzić z alergią na trawy? Diagnoza i leczenie, domowe sposoby
Przy niewielkim nasileniu objawów można zastosować proste, ogólnodostępne metody. Często polecanymi sposobami na walkę z alergią na trawy są:
- płukanie nosa i spojówek roztworem z solą;
- smarowanie nozdrzy i powiek wazeliną;
- częste kąpiele, pranie ubrań;
- systematyczne odkurzanie pomieszczeń;
- dokładne zamykanie okien;
- regularne koszenie trawnika (niedopuszczanie do kwitnienia traw);
- okłady i napary z ziół (rumianku, skrzypu polnego, zielonej herbaty);
- noszenie okularów przeciwsłonecznych;
- unikanie kontaktu z alergenami.
Wykonanie badań krwi i testów skórnych umożliwia rozpoczęcie farmakoterapii i odczulania. Immunoterapia swoista to jedyna droga, by uporać się z przyczyną, a nie tylko złagodzić objawy.
Leki, które mogą pomóc na alergię na trawy
Większość farmaceutyków przepisywanych przez lekarzy ma działanie przeciwhistaminowe i obkurczające błonę śluzową nosa – dobór konkretnego preparatu należy pozostawić specjaliście. Preparaty mają rozmaite formy. Mogą to być doustne tabletki, stosowane miejscowo maści czy krople. Wśród leków na alergię, dostępnych tylko na receptę (recepta online), są:
- Clatra;
- Zyrtec;
- Jovesto;
- Aspulmo;
- Delortan;
- Claritine;
- Flonidan;
- Alerprof;
- Amertil;
- Hitaxa;
- Fexofast;
- Telfax;
- Telfexo;
- Aerius;
- Clemastinum;
- Diphergan;
- Encorton;
- Metmin;
- Metypred;
- Fanipos.
Jeśli podejrzewasz u siebie alergię na trawy, idź do lekarza. Z pomocą specjalisty możesz liczyć na powrót do zdrowia!